Het belangrijkste doel van deklagen op staal, is de bescherming tegen roest. Roest wordt ook wel corrosie genoemd. Het kan dus ook weerstand tegen corrosie, corrosieweerstand of corrosiebestendigheid kunnen worden genoemd. Er zijn vele deklagen mogelijk, zoals lak en zink. Omdat het er zo veel zijn, behandelen we maar een aantal processen van het aanbrengen van deklagen, namelijk: het thermisch proces, het elektrolytisch proces en het lakproces.

Thermisch proces

Thermisch verzinken

Thermisch verzinken is een methode waarbij er een zinklaag op het staal wordt aangebracht. Een groot voordeel is dat de zinklaag zelfs bescherming biedt als er een kras in zit. Ook geknipte kanten genieten van enige bescherming door het zink.

Het product (bijvoorbeeld een buis voor lantarenpalen) wordt ondergedompeld in een bad met vloeibaar zink (temperatuur ca. 450°C). Hierdoor hecht een dunne laag zink aan het oppervlak van de buis. De buis wordt langzaam uit het zinkbad gehesen. Het vloeibare zink op de buis koelt af en stolt. De lantarenpaal is nu voorzien van een beschermende zinklaag en kan jarenlang in de buitenlucht worden gebruikt. Nagenoeg alle stalen producten kunnen thermisch verzinkt worden, zolang het zinkbad maar groot genoeg is.

Let op: een thermisch verzinkt product wordt door sommigen, ten onrechte, gegalvaniseerd genoemd. Galvaniseren duidt op een galvanisch proces, ofwel een elektrolytisch proces, niet op een thermisch proces. De term is overgewaaid uit het Amerika of Engeland waar thermisch verzinken ‘hot dip galvanizing’ wordt genoemd. Thermisch verzinken wordt ook wel ‘vuurverzinken’ of ‘volbad verzinken’ genoemd.

Sendzimir verzinken

Sendzimir verzinken is een variant van het thermisch verzinkproces. Bij Sendzimir verzinken wordt bandstaal voorzien van een zinklaag door het onder te dompelen in een bad met vloeibaar zink.

We nemen een coil bandstaal en wikkelen deze af. Deze band leiden we door een bad met vloeibaar zink. Na het stollen van het zink rollen we de band weer op. Dit proces van verzinken noemen we sendzimir verzinken.

De laag is over het algemeen dunner dan bij thermisch verzinken. Een groot voordeel van dit proces is de hoge snelheid waarmee het verzinken plaatsvindt. De corrosiebestendigheid is lager dan bij thermisch verzinken omdat de laag dunner is.

Alu-zinklagen

Alu-zinklagen zijn een combinatie (legering) van aluminium en zink (en een beetje silicium) in één laag. Over het algemeen biedt een alu-zinklaag een betere bescherming tegen roesten dan een zinklaag van gelijke dikte.

In plaats van een vloeibaar zinkbad, wordt een bad met daarin aluminium, zink (en silicium) gebruikt. Het aanbrengen van de alu-zinklaag gaat volgens het Sendzimir proces, waarbij het bandstaal met hoge snelheid door het bad wordt geleid.

Aluminiseren

Bij aluminiseren wordt bandstaal voorzien van een dunne laag aluminium-silicium.

Over het algemeen biedt deze laag een betere bescherming tegen roesten dan alu-zinklagen. Ook hier wordt gebruikt gemaakt van het Sendzimir proces. Bandstaal wordt met hoge snelheid door een bad met vloeibaar aluminium (met ongeveer 10% silicium) geleid.

ZMA

Bij ZMA lagen wordt bandstaal voorzien van een dunne laag zink met daaraan toegevoegd magnesium en aluminium. Over het algemeen biedt een ZMA-laag een betere bescherming tegen roesten dan een zinklaag van gelijke dikte. Ook hier wordt gebruik gemaakt van het Sendzimir proces. Bandstaal wordt met hoge snelheid door een bad met vloeibaar zink, magnesium en aluminium geleid.

Elektrolytisch

Elektrolytisch verzinken is een proces waarbij het stalen product wordt ondergedompeld in een vloeistof (elektrolyt). In deze vloeistof zit het zink ‘opgelost’. Tussen het bad en het stalen product worden een elektrische spanning geschakeld waardoor er een elektrische stroom gaat lopen. Hierdoor groeit een dunne laag zink op het oppervlak van het product. De zinklaag is over het algemeen dunner dan bij thermisch verzinken.

Bij een variant op dit proces wordt bandstaal door dit (elektrolytische) bad geleid. Hierbij wordt de band continu elektrolytisch verzinkt.

Met dit elektrolytische proces (ook wel galvanisch proces genoemd) kunnen ook andere lagen dan zink worden aangebracht. Voorbeelden zijn onder andere tin, , koper, chroom, nikkel, goud en zilver.

Lakken

Bij het lakken wordt een dunne laag lak (verf) aangebracht. Deze lak beschermt het materiaal.

Een voordeel is het groot aantal beschikbare kleuren lak, waardoor het zeer geschikt is voor decoratieve doeleinden. Een nadeel is dat de lak geen bescherming biedt wanneer het beschadigd is door bijvoorbeeld een kras. Vaak wordt om deze reden de lak aangebracht op voorverzinkt bandstaal (Sendzimir proces). Vaak wordt één zijde voorzien van lak.

Auteur: Wonnie van Beek

Dit hoofdstuk is onderdeel van onze opleiding, klik hier voor meer informatie

Wil u meer weten over de MCB Campus? download dan hier onze brochure