Er wordt jaarlijks over heel de wereld veel water verloren aan lekkages, mede omdat er materiaal wordt toegepast dat ongeschikt is voor onderdelen in het leidingsysteem. Met de toepassing van roestvrij staal (technische term: roestvast staal) kunnen leidingsystemen wel 50 tot 100 jaar meegaan. Hieronder een voorbeeld uit Zuid-Afrika.

Waterverspilling Zuid-Afrika

De droogte in Zuid-Afrika als gevolg van lekkages in het leidingnetwerk, is een van de ergste in decennia. De vraag is nu hoe deze lekkages kunnen worden verminderd samen met de onderhoudskosten? En hoe  Zuid-Afrika de toch al krappe watervoorraden kan behouden op de lange termijn?

Uit een rapport van Timeslive blijkt dat er elk jaar in Johannesburg 40% van het water verloren gaat. Dit kost de stad zo’n 1.16 miljard Rand (ongeveer 84 miljoen Euro) per jaar. 851 miljoen Rand (ongeveer 61.7 miljoen Euro) gaat verloren door middel van lekkages.

Ongeschikte infrastructuur

De grote verliezen zijn deels te wijten aan de ongeschikte kwaliteit van de metalen. Deze kwaliteit wordt onder andere toegepast in pijpverbindingen, fittingen, verloopstukken, bouten en moeren. Hierdoor is de levensduur van deze onderdelen een stuk korter. De hogedruk leidingsystemen en de hoge mate van corrosie in de Zuid-Afrikaanse bodem hebben ook een negatieve invloed op de levensduur van het materiaal. Het wordt hierdoor ook moeilijker om lekkages te vinden.

De directeur van de South African Stainless Steel Association zegt dat er veel potentie is voor het gebruik van roestvrij staal. Zo kunnen het leidingsysteem en de fittingen grotendeels worden gemaakt van roestvrij staal. Hierdoor kunnen gemeentes miljoenen Rands (1 Rand = 0,073 Euro) besparen die momenteel verloren gaan aan lekkages. Het waterverbruik per inwoner kan hierdoor ook worden verminderd.

Door gegolfde roestvrij stalen buizen te gebruiken is er minder behoefte aan verbindingen. Hierdoor kunnen de buizen hun kracht behouden, is de verwerkbaarheid beter en heeft het buizenstelsel een langere levensduur. Er kunnen dus veel kosten worden bespaard, zoals op het onderhoud van het lekkende buizenstelsel. Gemeentes brengen kosten in rekening voor de distributie en het gebruik van water. Maar omdat er minder water verloren gaat, gaan er dus ook minder opbrengsten verloren. Roestvrij staal is het optimale materiaal voor watersystemen. Hoewel het redelijk prijzig is, is het toch zeker de investering waard. De voordelen en kostenbesparing kun je 100 jaar later nog zien.

Een model-gemeente

In het gebied Newcastle in KwaZulu-Natal wordt het meeste water verspild. In dit gebied zijn 3 gemeentes waar gemiddeld 65% van het water verdwijnt door middel van lekkages en illegaal gebruik. Aan de andere kant heb je de gemeente Drakenstein, een van de weinige gemeentes die genoeg kennis heeft over water om voor een goede toekomst te zorgen.

Gemeente Drakenstein heeft sinds 2002 type 316 roestvrij staal gebruikt voor het ondergrondse netwerk en type 304 in alle bovengrondse structuren. Ze gebruiken ook roestvrij staal in alle renovaties. Het is namelijk niet logisch om een pijp in de grond te stoppen met een levensduur van 50-100 jaar, wanneer onderdelen als fittingen, verloopstukken, bouten en moeren maar een paar  jaar meegaan. Al het materiaal dat wordt gebruikt moet dus een levensduur hebben van 50-100 jaar.

Dus hoewel de kosten van het aanleggen van een roestvrij stalen netwerk aanzienlijk duurder zijn dan wanneer je een ander materiaal gebruikt, zijn de voordelen op de lange termijn veel groter. De gemeente Drakenstein heeft nu een verlies van 13,4% van het water, in tegenstelling tot andere gemeentes die een gemiddelde hebben van 39%. Daarbij daalt het verlies van water in Drakenstein nog, omdat de minderwaardige onderdelen in het buizenstelsel over de jaren heen nog vervangen worden.

Sparen op lange termijn

Dr. Ronnie McKenzie, een specialist op het gebied van waterverlies, zegt dat hij hoopt dat er meer gemeentes het voorbeeld van gemeente Drakenstein volgen. “Wat er nu gebeurt is dat gemeentes alleen kijken naar de prijs. Ze kijken niet naar de houdbaarheid op lange termijn. Het bedrijf dat de goedkoopste oplossing biedt, krijgt meestal de order. In sommige gevallen leveren de bedrijven niet eens goed kwaliteit materiaal, maar goedkope lookalikes met een beperkte levensduur. Wanneer de materialen in de grond zijn gestopt, kan niemand meer zien of het nou gaat om een hoge kwaliteit met een levensduur van meer dan 50 jaar, of een goedkope variant die maar een aantal jaar meegaat. De waterdruk in Zuid-Afrika is heel hoog, in veel gebieden en het is een slechte keuze om lage kwaliteit materiaal te gebruiken.”

Hij voegt eraan toe dat roestvrij stalen fittingen duurder zijn in eerste instantie, maar vaak zeer kosteneffectief zijn op de lange termijn. Ze zijn kosteneffectief als er wordt gekeken naar de levensduur, vooral in de vochtige kustgebieden met een agressieve bodemcondities.

Wanneer je roestvrij staal gebruikt, worden de onderhoudskosten verlaagd. Deze zullen opwegen tegen de hogere initiële investeringskosten. Het is altijd een afweging tussen betaalbaarheid en duurzaamheid. In sommige gevallen is het financieel zinvoller om roestvrij staal te gebruiken voor specifieke delen in het waternetwerk.

“Relatief weinig gemeentes hebben een vooruitzicht zoals Drakenstein. Zij leggen de nadruk echt op kwaliteit en levensduur. Deze aanpak is erg nuttig geweest, want het waterverlies is in de laatste 20 jaar gezakt van 30% naar 13,4%,” aldus McKenzie.

Auteur: Sebastiaan van Leuven

Bron: Could using stainless steel save SA millions in water losses

Klik hier voor het assortiment roestvast staal (RVS) van MCB